Układ Słoneczny - planety, ciekawostki i budowa | Ile ma planet i co to jest? (2024)

Dzięki sile grawitacji wytwarzanej przez Słońce możliwe jest, że w jego otoczeniu utrzymuje się szereg ciał niebieskich. Do grupy tej zalicza się planety razem z ich satelitami, czyli księżycami, planetoidy, komety, meteoroidy, a także pył międzyplanetarny. Taki zespół ciał niebieskich nazywany jest Układem Słonecznym.

Jego centralnym obiektem jest Słońce, które skupia w sobie ponad 99% masy całego Układu Słonecznego. Słońce to nic innego jak gazowa kula, której masa przekracza 333 tysięcy razy masę naszej planety, a promień jest „jedyne” 109 razy większy od promienia Ziemi. Główne składniki słońca to dwa gazy – wodór i hel. To dzięki nieustannej aktywności słońca możliwe jest życie na naszej planecie.

Ile planet ma Układ Słoneczny?

Obecnie znanych jest osiem planet Układu Słonecznego, które obiegają Słońce po eliptycznych orbitach. Każda z planet krąży w tym samym kierunku w jakim Słońce obraca się wokół własnej osi. Planety Układu Słonecznego to, w kolejności od Słońca: Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun.

Budowa Układu Słonecznego

Rozmiar Układu Słonecznego jest stosunkowo niewielki, jeśli porównać go z odległościami dzielącymi go od gwiazd. Do najdalej położonej planety światło słoneczne biegnie od Słońca około 5 godzin, natomiast do najbliższej gwiazdy – czas ten wydłuża się aż do ponad czterech lat. Z tego powodu dla określenia odległości w Układzie Słonecznym stosuje się specjalną jednostkę nazywaną jednostką astronomiczną (AU). Jedna jednostka astronomiczna wynosi tyle, ile odległość naszej planety od Słońca, czyli 1 AU = 149,5979 milionów kilometrów. Widzialne promieniowanie, które możemy zaobserwować od innych planet Układu Słonecznego, to rozproszone na ich powierzchniach lub atmosferach promieniowanie Słońca.

Oprócz planet Układ Słoneczny składa się z tzw. planetoid – czyli małych planetek, zwanych także asteroidami. Większość znanych planetoid obiega Słońce pomiędzy orbitami Marsa i Jowisza. Największą planetoidą jest mający kulisty kształt Ceres. Jego średnica wynosi około 1000 km. Jednak większość mniejszych planetoid ma bardzo nieregularne kształty. Do tej pory odkrytych zostało już ponad sześć tysięcy asteroid, ale naukowcy szacują, że może ich być kilka tysięcy.

Na niebie możemy zaobserwować także ciała niebieskie określane mianem komet. Kometa jest to twór niebieski o bardzo nieregularnym kształcie, bardzo często „ozdobiony” świetlistym warkoczem. Z naukowego punktu widzenia większość komet to kilkukilometrowe bryły zanieczyszczonego lodu. W chwili, gdy zbliża się ona do Słońca, promieniowanie słoneczne powoduje, że wokół tej bryły zostaje wytworzony obłok składający się pyłów i gazów, a jego rozmiar przekracza wielokrotnie rozmiar Ziemi. Często za obłokiem pojawia się także skierowana odsłonecznie smuga gazów, która jest nazywana warkoczem. Długość warkocza może wynosić nawet miliony kilometrów.

Pomimo swoich stosunkowo niewielkich rozmiarów (w skali kosmicznej) Układ Słoneczny stanowi dla pasjonatów astronomii wciąż nieodgadniony skrawek Wszechświata. Chcąc lepiej go zrozumieć i zbadać nieodzowne będzie posiadanie teleskopu.

W znaczącej większości ogromna liczba komet to tylko kosmiczni „goście” Układu Słonecznego. Chociaż są także wyjątki. Istnieją bowiem komety, które są stale związane z naszym układem. Tego typu komety obiegają Słońce po mocno spłaszczonych eliptycznych orbitach. Do najbardziej znanych komet Układu Słonecznego należy z całą pewnością Kometa Halleya. Z powierzchni naszej planety była ostatni raz widziana w 1986 roku. Po raz kolejny zbliży się zaś do Słońca w roku 2061. Masa komety Halleya szacowana jest na biliard kilogramów, co w kosmicznej skali jest mało imponującą wagą. Dla porównania jest to zaledwie miliardowa część masy Ziemi.

Pył międzyplanetarny stanowi rodzaj pyłu kosmicznego, który znajduje się w przestrzeni międzyplanetarnej planet wchodzących w skład Układu Słonecznego. Istnienie pyłu międzyplanetarnego możemy poznać między innymi dzięki występowaniu światła zodiakalnego. Pył planetarny pochodzi w głównej mierze z fragmentaryzacji mniejszych ciał Układu Słonecznego. Do jego głównych źródeł zalicza się pojawiające się kolizje różnych planetoid i meteoroidów, aktywność, a także rozpad pojawiających się komet, kolizje wewnątrz należącego do naszego układu pasa Kuipera, a także napływ pyłów międzygwiazdowych. Jeśli chodzi o wielkość, za cząstki pyłu międzyplanetarnego uznawane są fragmenty o rozmiarach liczonych w mikrometrach.

Ciekawostki o Układzie Słonecznym

Układ Słoneczny jest układem planetarnym, składającym się z następujących obiektów:

• Słońca, będącego żółtym karłem,
• planet skalistych – Merkurego, Wenus, Ziemi oraz Marsa, a także ich księżyców,
• planetoid,
• planet gazowych – Jowisza, Saturna, Urana oraz Neptuna, a także ich księżyców,
• obiektów o niewielkich rozmiarach znajdujących się poza orbitą Neptuna, np.
  – obiektów pasa Kuipera (m.in. Pluton jako planeta karłowata),
  – obiektów należących do dysku rozproszonego – m.in. Sedna – o zaburzonych i nietypowych orbitach,
  obłoku Oorta, stanowiącego umowną granicę Układu Słonecznego.

Słońce jako żółty karzeł jest centralnym punktem Układu Słonecznego. Składa się z helu oraz wodoru. Reakcje termojądrowe zachodzące na gwieździe uwalniają energię docierającą do Ziemi.

Atmosfera Słońca składa się z:

• fotosfery,
• chemosfery,
• korony słonecznej.

Charakterystyczne „plamy słoneczne” to ciemne wirujące plamy gazu widoczne na powierzchni. Obserwuje się również rozbłyski słoneczne. Żywotność Słońca jest ściśle uzależniona od wodoru, a jego zasoby wyczerpią się za ok. 6 miliardów lat. Po tym czasie Słońce zmieni się w czerwonego olbrzyma, a następnie w białego karła.

Temperatura na powierzchni Słońca: 5500ºC
Temperatura jądra: 15 500 000ºC
Czas obrotu dookoła własnej osi (w dniach ziemskich): 25 na równiku
Średnica: 1 392 000 km

Chcąc poznawać Słońce za pomocą teleskopu niezbędne będzie nałożenie odpowiedniego filtra słonecznego.

Astronomiczne zapytania:

• układ słoneczny
• uklad sloneczny
• układ słoneczny ciekawostki
• planety układu słonecznego
• Uklad słoneczny
• układ słoneczny planety
• ciekawostki o układzie słonecznym
• Planety Układu Słonecznego opis
• Ile planet ma słońce
• uklad sloneczny ciekawostki